PDA (patent Ductus arteriosusu) Nedir?

• Anne karnında kalpten çıkan iki büyük atardamar arasındaki açıklığın doğumdan sonra da kapanmayıp açık kalmasıdır. Bu köprü damar, doğum sonrasında hayatın normal akışı içerisinde genel olarak ilk hafta içinde kapanır ve herhangi bir soruna yol açmaz.
• Ancak zamanından önce doğan (prematür) bebeklerde ve bazen normal zamanında doğan ve sağlıklı olan bebeklerde çeşitli sebeplerle kapanmayabilir. Kapanmadığı durumlarda, büyüklüğüne göre hiç problem yaratmayacağı gibi bazı vakalarda kalp yetmezliğine ve ciddi enfeksiyonlara yol açabilir.
• Doğum sonrası kapanmayan bu açıklık yüzünden vücuda gitmesi gereken temiz kanın bir kısmı akciğerlere gider. Bu durum bir taraftan akciğer atardamarında basınç yükselmesine sebep olurken, diğer taraftan artan kan akımı kalbin daha fazla çalışmasına ve daha fazla yorulmasına neden olur.
• Burada tanı açıklığın küçük olduğu vakalarda genellikle muayene sırasında üfürüm duyulması ile tesadüfen konulur. Büyük açıklığı olan bebeklerde emerken aşırı terleme, hızlı nefes alıp verme, emme sırasında yorulma yeterli kilo alamama ve dikkati çeker.
• Tanı, muayene sırasında üfürüm duyulması ile ve kalp yetersizliği bulgularını belirleme ile konur. Bu hastalarda zatüre, bronşit, gibi akciğer hastalıkları da sık görülür. Bu hastaların bir kısmın da asıl sorun akciğer enfeksiyonu tedavileri ile kısmen düzelmekle birlikte, aslında asıl sorunun üstü örtülerek kesin tanı konulmasının gecikmesine de neden olabilmektedir. Kesin tanı yapılan iyi bir muayene ve ekokardiyografi ile konulur.
• Kendiliğinden kapanmayan vakalarda, tedavide ilk seçenek kateter vasıtasıyla açıklığın coil veya şemsiye ile kapatılmasıdır. Açıklığın çok geniş olduğu hastalarda cerrahi yöntem tercih edilir. Bu, hastalığın da tedavisi oldukça yüz güldürücüdür ve riskleri son derece azdır, dolayısı ile günümüzde artık korkulan bir hastalık olmaktan çıkmıştır.

PDA Kalbi ve Dolaşım Sistemini Nasıl Etkiler?

Normalde, kalbin sol karıncığı aort ile tüm vücuda oksijenden zengin (temiz) kanı pompalarken, sağ karıncık akciğer atardamarı ile sadece akciğerlere oksijenden fakir (kirli) kanı pompalar.

Doğumdan sonra, aort basıncı akciğer atardamarındaki basınçtan çok yüksek olduğu için, duktus arteriozus açık kalmaya devam ederse aorttan akciğer atardamarına fazladan kan gelmesine yol açar. PDA büyükse, akciğer atardamarına fazladan gelen kan, kalp ve akciğerlerin daha fazla çalışmasına neden olur.

PDA Çocuğu Nasıl Etkiler?

PDA küçükse; şikâyete neden olmaz, çünkü kalp ve akciğerler daha fazla çalışmak zorunda kalmazlar. Bu çocuklardaki tek anormal bulgu, doktor muayenesinde belirgin bir üfürüm duyulması olabilir.

PDA büyükse; çocuk normalden daha hızlı ve daha sert nefes alabilir. Bebekler normal beslenmekte ve büyümekte güçlük çekebilirler. Bu hastalarda beslenirken nefes nefese kalma, çabuk yorulma ve terleme, büyüme geriliği, sık akciğer enfeksiyonu veya ağlarken morarma belirtileri de olabilir. Belirtilerin ortaya çıkması doğumdan sonraki birkaç hafta ile birkaç ayı bulabilir. Normalden daha fazla kan gelen akciğerlerdeki atardamarlarda yüksek basınç gelişebilir. Bu durum zamanla akciğer atardamarlarında kalıcı hasara neden olabilir.

PDA Tanısı

Çocuk Kardiyoloji Uzmanı tarafından muayene edilmesi gereken bu hastaların göğüs röntgeni ve elektrokardiyografi (EKG) tetkiklerinde sol kulakçık, sol karıncık ve akciğer atardamarında genişlemeye ait bulgular görülebilir. PDA’nın tipi ve boyutunun belirlenmesi ve kesin tanısının konulması ise ekokardiyografi (EKO) tetkiki ile mümkün olur.

PDA Tedavisi

• Küçük PDA’lar genellikle hayatın ilk aylarında kendiliğinden kapanırlar. Kapanmayan küçük PDA’lara, cerrahi müdahale veya diğer tedaviler gerekli olmaz. Küçük olanlar az miktarda kan geçişine neden oldukları için kalp ve akciğerleri yormazlar ve bebeklerin gelişimini etkilemezler. Bu nedenle küçük olanlar kapatılmayıp Çocuk Kardiyoloji Uzmanı tarafından takibe alınırlar.
• Prematüre yenidoğan bebeklerde ağızdan veya damar yolundan verilen bazı ilaçlar kapanmaya yardımcı olabilirler. Yaşamın ilk birkaç haftasından sonra, bu ilaçlar da kapanmada etkisiz kalırlar. Böyle bir durumda, prematüre bebeklerde solunum sıkıntısına neden olan PDA’ların ameliyat ile kapatılması gerekebilir.
• PDA tipi ve boyutu uygun olan hastaların ameliyatsız olarak tedavi edilmeleri tercih edilmektedir. Ameliyatsız kapama tekniğinde, genel anestezi olmadan, derin sedasyon (derin uyku) uygulanmaktadır. Derin uykuya geçen hastanın kasık toplardamarından iğne ile girilir, bu giriş yerinden kateterler (uzun ince tüpler) ilerletilerek bir yol oluşturulur ve bu yol aracılığıyla ulaşılan PDA bir bobin (coil) veya birbirine ortadan bağlı iki disk şeklinde olan kapama cihazları yerleştirilerek kapatılır. Kalbinde sürekli olarak kalan bu kapama cihazı nedeniyle çocuğun günlük yaşamı etkilenmez.
• Ameliyatsız kapama tekniklerine uygun olmadığında cerrahi işlem ile kapatılır. Ameliyat için genel anestezi sağlandıktan sonra, bebeğin göğsünün sol tarafındaki kaburgaların arasına bir kesi yapılarak tedavi bölgesine ulaşılır. Ve dikişle bağlanarak veya kanalın uçlarına küçük metal klipsler yerleştirerek kapatılır.
  

PDA'nın (Patent Ductus Arteriosus) Kapatılması